Common Sense - Συνέντευξη στο Fractal

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη από τους Common Sense
από το Fractal (Issue112 Ιούνιος / Ιούλιος 1996).
Την συνέντευξη πήρε ο Χρήστος Καρράς.
Σημείωση : λίγο μετά την κυκλοφορία του δίσκου
Sun Comes Up [PEG 020 1995].
Απολαύστε...

Το «Grotesque», το πρώτο single των Common Sense ήταν κάτι παραπάνω από ένα πολύ καλό single. Ήταν η απαρχή και το ελπιδοφόρο μήνυμα μιας πολύ σπουδαίας υπόθεσης για την ελληνική σκηνή. Και το πρώτο album του συγκροτήματος με τίτλο «Sun Comes Up» ήρθε, για να αποδείξει ότι η υπόθεση Common Sense είναι κάτι παραπάνω από μια κοινή λογική: είναι ένα εξαίσιο δημιούργημα από μια μπάντα που συνδυάζει πολλά στοιχεία από όλες της γωνιές τις Ευρώπης και τα συνθέτει σε ένα album που αυτόματα τους ανάγει ως ένα από τα σημαντικότερα και αξιολογότερα ονόματα του χώρου. Και μια κουβέντα μαζί τους θα είχε πολύ ενδιαφέρον. Ο Σάκης (μπάσο), ο Χρήστος Αλεξόπουλος (πλήκτρα), ο Χρήστος Ζούμπας (φωνητικά, κιθάρες, πλήκτρα, λαούτο) και ο Γιώργος (τύμπανα) ήταν εκεί. Η μαγευτική φωνή της Τατιάνας έλειπε στον τόπο εργασίας, στην Άνδρο.
-Έχει ήδη περάσει ένα εξάμηνο από τότε που ολοκληρώθηκαν οι ηχογραφήσεις του Sun Comes Up. Πώς έχετε αποτιμήσει αυτήν την εμπειρία της ηχογράφησης; Είσαστε ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα;
Χ.Α.: Σε γενικές γραμμές πολύ ικανοποιημένοι. Η κατάσταση αυτή που επικρατούσε με ικανοποιούσε τόσο τότε, όσο και τώρα και σκέφτομαι ότι θέλω και πάλι να ξαναμπώ στο studio.
Χ.Ζ.: Με το Σάκη συζητούσαμε πριν από λίγο καιρό ότι, ναι, καλός είναι ο δίσκος, αλλά, αν ξαναμπούμε πάλι στο studio, για να βγάλουμε άλλον, θα είναι αλλιώς. Τον δίσκο μας τον βλέπουμε τώρα σαν παιχνίδι, δηλ. δεν είναι τόσο καλός όσο θα ήταν, αν αποφασίζαμε να βγάλουμε σε δίσκο το καινούργιο μας υλικό.
Σ: 0 άνθρωπος είναι αχόρταγος... πάντα προχωράς, και πάντα θέλεις το καλύτερο και δεν σου φτάνει κάτι που έχεις κάνει.
Χ.Α. :Πάντως, τη δεδομένη στιγμή που γράφτηκε ήταν ότι καλύτερο θα μπορούσαμε να κάνουμε, αλλά όπως λέει ο Σάκης, ο άνθρωπος είναι αχόρταγος και συνεχίζει να θέλει πολλά πράγματα.
-Μπήκαμε γρήγορα στα βαθιά, ενώ πρώτα ήθελα να ρωτήσω γιατί ονομάζεστε Common Sense.
Χ.Α.:Προφανώς διάλεξαν το όνομα τους αντιστικτικά από... (ειρωνευόμενος άστοχη κριτική του δίσκου τους από γνωστό μουσικό έντυπο) (γέλια)
Σ.: Είναι τυχαίο, είναι προσωρινό...
Χ.Α.:Το είχε σκεφτεί ο παλιός μας τραγουδιστής, μας το έφερε προσωρινά, και έμεινε απλά έτσι.
-Σας εκφράζει τώρα πια;
Χ.Α.:Είναι η κοινή λογική του συγκροτήματος, όχι του κόσμου... ότι είμαστε πέντε τελείως διαφορετικοί άνθρωποι, κανένας δεν κάνει απολύτως αυτό που θέλει και έτσι βγαίνει μια κοινή συνισταμένη, ένα γνήσιο κοινό υποσύνολο, για να μιλήσουμε και με μαθηματικούς όρους.
Χ.Ζ.:Ήμαστε και πολύ διαφορετικοί άνθρωποι μεταξύ μας, δηλ. ο καθένας ακούει άλλο είδος μουσικής, έχει άλλα προβλήματα... καμία σχέση.
Χ.Α.: Είναι ένα πολύ μακρινό χρονικά όνομα στο οποίο θα δοθεί απάντηση μετά από πολλά χρόνια.
- Στον δίσκο γιατί δώσατε τον τίτλο Sun Comes Up;
Χ.Ζ.: Είχαμε πει να κάνουμε ένα single με τίτλο Sun Comes Up αλλά τελικά αποφασίσαμε να κάνουμε τελευταία στιγμή το album και ο τίτλος έμεινε ο ίδιος επειδή μας άρεσε.
Σ.: Στην Τατιάνα άρεσε πάρα πολύ. Και κατά κάποιο τρόπο μας εξέφραζε και εκείνη τη στιγμή, διότι εκείνη την εποχή βγαίναμε από ένα αδιέξοδο, θα γραφόταν επιτέλους ο πρώτος δίσκος και ήταν για μας μια αρχή.
- Υπάρχουν αγαπημένα τραγούδια από το δίσκο;
Σ.: To Your Unreachable Hand
Χ.Α.: To Musica, αλλά με πολλή δυσκολία.
Χ.Ζ.: Κι εγώ με πολλή δυσκολία θα διάλεγα το Musica.
Γ.: Για μένα το αγαπημένο τραγούδι είναι το The Burning Clown για καθαρά προσωπικούς λόγους.
Σ.: Της Τατιάνας το αγαπημένο τραγούδι θα ήταν μάλλον το Acting.
-Παρατήρησα ότι ο δίσκος έχει πάρα πολλές και ετερόκλητες επιρροές... είναι εμφανέστατο. Κατά πόσο αυτό σας βοηθάει ή κατά πόσο σας δυσκολεύει στην συνεργασία σας;
Σ.: Ο καθένας προσφέρει το όργανο του, αυτά που ακούει, αυτά που νομίζει και δεν υπάρχει αντιμετώπιση του στυλ «ωχ, αυτό είναι έτσι, αυτό μοιάζει μ’ εκείνο και πώς θα το βγάλουμε αυτό» και τέτοια πράγματα».
Χ.Ζ.: Το ότι έχουμε διαφορετικά ακούσματα βοηθάει πάρα πολύ, αλλά το ότι είμαστε διαφορετικοί χαρακτήρες δεν βοηθάει καθόλου. Είναι φορές που βρισκόμαστε σε αδιέξοδο επειδή είμαστε διαφορετικοί χαρακτήρες.
Χ.Α.: Γι’ αυτό και δεν μπορείς να κατατάξεις κάπου τον ήχο. Τι μπορείς να πεις πως είναι αυτός ο δίσκος; Αν όλοι συμφωνούσαμε μεταξύ μας και ακούγαμε, για παράδειγμα, κλασσικό ροκ, τότε θα βγάζαμε έναν δίσκο κλασσικού ροκ, ενώ τώρα βγαίνει κάτι που δεν μπορείς να το ορίσεις κι εκεί είναι το ενδιαφέρον. Δεν ξέρω αν ενοχλεί αυτό.
-Όχι, όχι, εμένα τουλάχιστον καθόλου...
Χ.Α.: Εξάλλου υπάρχει και μια κοινή αισθητική, δηλαδή υπάρχουν κάποια πράγματα που μας ενοχλούν όλους, άσχετα από το αν δεν αρέσουν σε όλους μας τα ίδια πράγματα.
Σ.: Φυσικά πολλά πράγματα τα ισορροπεί η φωνή της Τατιάνας, τα φέρνει σε μια κατεύθυνση.
Γ.: Φτιάχνεται η μουσική και μπαίνει και η φωνή και γίνεται Common Sense.
-Ποιος έχει βάλει τι σ’ αυτό το συγκρότημα. Κάποιος πρέπει να έχει βάλει κάτι πιο dark, αν κρίνω από το Draft, κάποιος έχει βάλει κάτι πιο ποπ, αν κρίνω από το Sun Comes Up, κάποιος έχει βάλει κάτι πιο μεσογειακό, αν κρίνω από το Musica.
Χ.Ζ.: Κοίτα, το Draft και το Musica τα έχω γράψει εγώ. Αλλά αποπνέουν και τα δύο το ίδιο συναίσθημα. Και το Draft δεν νομίζω ότι είναι πολύ σκοτεινό, απλά έτυχε και ακούγεται έτσι πομπώδες, γιατί τα όργανα που χρησιμοποιούσα ήταν τέτοια.
Χ.Α.: Εξάλλου ο ίδιος άνθρωπος έχει γράψει και το Full Moon... που ήταν στην ποπ μεριά. Παίζει και σπουδαίο ρόλο το πώς νιώθεις αλλά και ο χρόνος στον οποίο γράφεις ένα τραγούδι.
Χ.Ζ.: To Full Moon ήταν στην αρχή που φτιάχναμε τραγούδια μαζί, το Musica ήταν περίπου στη μέση και το Draft είναι πολύ πιο πρόσφατο και…
Χ.Α.: ... είναι πολύ πιο πρόσφατο και μάλιστα με μια λογική ότι ίσως και να μη γίνει ποτέ τραγούδι των Common Sense, περισσότερο δηλαδή πειραματισμός στο σπίτι. Το γράψαμε, όταν ήδη είχε αρχίσει να φτιάχνεται ο δίσκος, αρχίσαμε να το ξαναπροβάρουμε.
-Παρατηρώ ότι τραγούδια όπως το Full Moon Motorway Line ή το The Sea μιλάνε για τόπους και για ταξίδια...
Σ.: Να σου πω κάτι; To The Sea δεν μιλάει για τόπους και ταξίδια. Αυτό είναι το θέμα, ότι μερικές φορές οι στίχοι μπορεί να μην ξέρεις για τι πράγμα μιλάνε. Η Τατιάνα το λέει, δεν το λέω εγώ. To The Sea μιλάει για τη γέννα. Η θάλασσα είναι η κοιλιά της μητέρας.
Χ.Α.: Και γι’ αυτό στους στίχους αναφέρονται τα πράσινα γάντια.
Σ.: Είναι τα γάντια που φοράει ο γιατρός.
- Μου χαλάσατε και την ερώτηση (γέλια)... τέλος πάντων... είναι κι αυτό ένα ταξίδι.
Σ.: Όπως λέει κι ο Πανούσης... «Δεν ξαναβγαίνω» (γέλια)...
-Απλώς ήθελα να ρωτήσω αν σας εμπνέουν τα ταξίδια και οι νέοι τόποι.
Γ.: Ίσως να θέλουμε πολύ να κάνουμε ταξίδια, αλλά δεν έχουμε τη δυνατότητα.
Σ.: Πάντως η φύση κρύβει πολλά πράγματα και πολλούς συμβολισμούς. Αυτό συμβαίνει γενικά στην τέχνη... το να ακούς τον αέρα ,τη βροχή ή ένα κύμα που σκάει σε έναν βράχο.
- Από τι άλλες καταστάσεις αντλείτε έμπνευση, για να φτιάξετε την μουσική σας;
Γ.: Πιστεύω ότι είναι η ίδια η ζωή που κάνουμε, η κίνηση αυτή η συνεχής. Όσο περνάει ο καιρός είναι όλο και πιο έντονο αυτό, αυτή η συνεχής κίνηση στην πόλη. Μιλάω για τα τραγούδια που πρόκειται να γραφτούν στο μέλλον.
Χ.Ζ.: Οι εμπειρίες μας και όχι το ερωτικό, θα ήταν πολύ χαζό να κάνουμε κι εμείς αυτό όπως κάνουν οι περισσότεροι.
Χ.Α.: Όχι για άλλο λόγο, αλλά επειδή είναι πολύ κοινό. Τι παραπάνω μπορείς να προσθέσεις.
Γ.: Ύστερα ο έρωτας είναι και μια άλλη κατάσταση, δεν πιστεύω ότι ο έρωτας πρέπει να είναι οπωσδήποτε χαλαρός και απαλός και τα ερωτικά κομμάτια πρέπει να είναι έτσι.
Χ.Α.: Και στο κάτω κάτω πρέπει να τα κάνουμε τραγούδι όλα αυτά;
- Θα ήθελα να ρωτήσω και για τον πίνακα που χρησιμοποιήσατε στο εξώφυλλο. Ποια είναι η σύνδεση του με το υλικό του δίσκου;
Χ.: Βλέπεις έναν ήλιο εκεί πάνω (δείχνει τον ήλιο αναδύεται πάνω στο εξώφυλλο). Αυτό είναι. Να... εδώ.
- Και το χάος που επικρατεί;
Σ.: Είναι αυτό που συμβαίνει κάθε μέρα.
Χ.Ζ.: Είναι και το μουσικό χάος που υπάρχει μέσα στο δίσκο...
Χ.Α.: ... και με μία διαχρονική διάθεση από την άποψη ότι αυτός ο πίνακας ζωγραφίστηκε μερικές δεκαετίες πριν.
Χ.Ζ.: Είναι ένας σύγχρονος πίνακας που ζωγραφίστηκε μόλις το 1918. Και φυσικά υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες πάνω στο εξώφυλλο, λεπτομέρειες-κλειδιά, και αυτές οι λεπτομέρειες θα μπορούσαν να γίνουν και κινηματογραφικές ταινίες... όπως πολλές λεπτομέρειες υπάρχουν και στη μουσική μέσα.
Χ.Α.: Χαρακτηριστικό ήταν ότι, όταν ψάχναμε να βρούμε εξώφυλλο, είχαμε δει περίπου 200 εξώφυλλα και κανένα δεν ικανοποιούσε απόλυτα και τους πέντε. Όταν όμως είδαμε τον πίνακα αυτό είπαμε αυτόματα «ναι, αυτό είναι». Συμφωνήσαμε όλοι.
Χ.Ζ.: Ύστερα προσπαθήσαμε να κάνουμε ότι μπορούμε, για να μην επέμβουμε αισθητικά στον πίνακα. Κάναμε τα γράμματα πάρα πολύ μικρά, για να μην τον καταστρέψουμε και το χρώμα τους δεν ήταν πολύ χτυπητό. Ήταν ήδη ιεροσυλία αυτό που κάναμε... και να σου πω και την αλήθεια, γιατί έβαλα γράμματα; αυτή εδώ η σημαία δεν μου άρεσε καθόλου (δείχνει την αμερικάνικη σημαία πάνω στο εξώφυλλο), γι’ αυτό και βάλαμε γράμματα επάνω, για να μην φαίνεται.
Χ.Α.: Το να βάλουμε γράμματα ήταν μια καλή ιδέα να κρύψει κανείς την σημαία. Εξάλλου η σημαία δείχνει και τόπο, ενώ το θέμα του πίνακα είναι παγκόσμιο.
- Πάντως πέρα απ’ όσα μου λες, η πολιτική δεν φαίνεται να σας αφορά ως group.
Χ.Ζ.: Καμία σχέση. Φαντάσου ότι μόλις τώρα έβγαλα εκλογικό βιβλιάριο, για να πάω στο εξωτερικό. Δεν είχα βγάλει μέχρι τώρα.
- Γιατί δεν ανακατεύετε την πολιτική με την μουσική σας;
Σ.: Δεν είναι άξια λόγου η πολιτική. Δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα άλλο.
-Ας μιλήσουμε τώρα για τις συναυλίες. Κάπου διάβασα ότι δεν σας αρέσουν οι συναυλίες.
Χ.Ζ.:Όχι δεν είναι ακριβώς έτσι, απλώς...
Σ.: Απλώς δεν είναι εύκολο να γίνονται καλά live.
Χ.Ζ.: Υπάρχουν και διαφορετικές απόψεις για τα live, όπως είμαστε και διαφορετικοί χαρακτήρες άλλωστε.
Σ.: Ύστερα σε ποιο μέρος μπορείς να βάλεις στην σκηνή τόσα όργανα όσα θα θέλαμε εμείς να υπάρχουν και να μπορούν αυτά να ακούγονται στην συχνότητα στην οποία θα θέλαμε εμείς να ακούγονται.
Χ.Α.: Με λίγα λόγια υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες.
Χ.Ζ.: Πολλές φορές απορώ με τον κόσμο που χειροκροτεί κάτω απ’ τη σκηνή, ενώ είναι τόσα άλλα πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε, αν υπήρχε η τεχνική δυνατότητα. Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει ότι θέλουμε να κάνουμε τόσα πράγματα και γι’ αυτό τους αρέσει.
Γ.: Αλλά δεν περνάμε και τόσο καλά.
Χ.Ζ.: θέλουμε ο ήχος να είναι φοβερά καλός και το live να είναι πιο δυνατό απ’ το studio.
Χ.Α.: Αλλά το πρόβλημα δεν είναι αυτό. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν πάρα πολλές τεχνικές δυσκολίες. Και πριν απ’ αυτό υπήρχε το πρόβλημα ότι ήμασταν περισσότερο σκόρπιοι.
Χ.: Να φανταστείς ότι όσο κάναμε το δίσκο ήμασταν στο στρατό. Και η Τατιάνα ακόμα λείπει. Είναι δασκάλα στην Άνδρο και την βλέπουμε μόνο Χριστούγεννα, καλοκαίρι, Πάσχα... εκτός από κάποια Σαββατοκύριακα που έρχεται για τις συναυλίες.
Σ.: Παίζαμε στο Ρόδον με τους Giant Sand και η Τατιάνα ήρθε απ’ το καράβι με τα πράγματα της, ενώ εμείς δεν ξέραμε αν θα ερχόταν ή όχι. Ήρθε κατευθείαν απ’ το καράβι δέκα λεπτά πριν βγούμε στη σκηνή... χωρίς πρόβα, χωρίς τίποτα.
Χ.Α.: Αντιθέτως λοιπόν μας αρέσουν πολύ τα live, απλώς πρέπει να πληρούνται κάποιοι όροι.
Γ.: Και δεν μπορείς κάθε φορά να πιέζεσαι και να γίνεσαι Τούρκος απ’ τα νεύρα σου και να σκας απ’ την αγωνία σου, για να βγει ένα live.
Σ.: Το Ρόδον είναι ένα καλό club για συναυλία.


-Συνολικά πόσες εμφανίσεις έχετε κάνει;
Χ.Ζ.: Κοντά στις δέκα.
-Και αυτό οφείλεται αποκλειστικά στον χώρο και στις τεχνικές δυσκολίες;
Σ.: Όχι μόνο. Η Τατιάνα ήταν στην Ιρλανδία για πολύ καιρό. Μετά εγώ με τον Χρίστο πήγαμε φαντάροι για 19 μήνες. Η Τατιάνα είναι στην Άνδρο τώρα. 0 Γιώργος δουλεύει οκτάωρο.
Χ.Ζ.: Το μόνο κομμάτι που έχει δουλευτεί από όλους μαζί απ’ την αρχή μέχρι το τέλος είναι το Acting και πιο πριν το Your Unreachable Hand.
-Αν όλα τα μέλη του group ήταν εδώ, θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα;
Χ.Ζ.: Σίγουρα θα ήταν πιο καλά από την άποψη ότι θα είχαμε πιο πολλά κομμάτια και δεν θα είχαμε σπάσιμο νεύρων από τις συνεχείς μετακινήσεις.
Σ.: Της κοστίζει αυτό πολύ της Τατιάνας.
Χ.Α.: Έρχεται κάθε Σαββατοκύριακο, για να κάνει μια πρόβα και μετά να φύγει.
-Οι στίχοι και οι μουσική είναι ρομαντικά. Έχουν να κάνουν με τρυφερά και εύθραστα συναισθήματα. Αυτό συμβαίνει επειδή είσαστε και οι ίδιοι ρομαντικοί;
Γ.: Νομίζω ότι υπάρχουν αυτά τα συναισθήματα διότι υπάρχουν μέσα σε όλους μας εδώ. Αυτά τα συναισθήματα τα έχουμε μέσα μας αλλά επειδή δεν μπορούμε να τα διοχετεύσουμε και, όταν τα διοχετεύουμε, δεν έχουμε απάντηση από κανέναν, τα διοχετεύουμε στη μουσική.
Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η ζωή δεν είναι ευχάριστη και καλή και ρομαντική και γι’ αυτό κρατάς κάποιες αντιστάσεις.
Σ.: Υπάρχουν φυσικά και εξάρσεις. Μπορεί ένα κομμάτι να ακούγεται ρομαντικό αλλά κάπου κάπου μπορεί να αγριεύεις.
Χ.Ζ.: Είναι ύστερα και το ποιος έχει γράψει ένα κομμάτι και πόσο αυτός επηρεάζει και τους υπόλοιπους. Με την Τατιάνα έχουμε, ας πούμε κάποια κοινά σημεία και ίσως να τραβάμε την μπάντα μαζί κάτω δηλαδή τα παιδιά ίσως να μη φταίνε τόσο.
-Μέσα στον δίσκο βλέπω πάρα πολλές επιρροές από Ευρώπη και όχι από την Αμερική ή από τις ανατολικές μουσικές παραδόσεις. Η Ευρώπη σας εμπνέει;
Γ.: Ίσως είναι πιο πολύ στο στοιχείο μας, δεν ξέρω, ίσως να ήταν εκείνη η εποχή που γράψαμε τα κομμάτια.
Χ.Α.: Μουσικά η Αμερική στηρίζεται σε κάποια πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούν τα διάφορα ροκ /ποπ συγκροτήματα στην Αμερική είναι συγκεκριμένα. Πχ. ένα riff που κραυγάζει, τα όργανα, οι συνθέσεις οι ρυθμοί. Εμείς τέτοια πράγματα δεν κάνουμε, διότι δεν μας ενδιαφέρουν. Επειδή λοιπόν το κύριο χαρακτηριστικό στην Αμερική είναι αυτό, καταλήγει ο ήχος μας να ακούγεται ευρωπαϊκός, ενώ στην ουσία δεν είναι ακριβώς αυτό.
-Ποια πιστεύετε ότι είναι τα περιθώρια για απήχηση στην Ελλάδα ή ακόμα και στο εξωτερικό;
Χ.Ζ.: Το συγκεκριμένο συγκρότημα νομίζω ότι έχει περιθώρια, διότι έχει διπλωματικό ήχο. Δεν το πάμε προς τα εκεί, μας βγαίνει έτσι. Είναι δηλαδή ορισμένα κομμάτια τα οποία μπορεί να τα ακούσει ο καθένας και να του αρέσουν.
Χ.Α.: Ύστερα είναι και ο αγγλικός στίχος που μπορεί να γίνει αποδεκτός από πολλούς.
- Ποια είναι τα αγαπημένα σας συγκροτήματα από την ελληνική ανεξάρτητη σκηνή;
Σ’ αυτήν την ερώτηση όλα τα μέλη του group δηλώνουν τη συμπάθεια τους για τους Wasteland, τους Raining Pleasure τους Closer και τους Echo Tatoo.
-Τι σχέδια υπάρχουν για το μέλλον;
Σ.: Το καλοκαίρι, πριν φύγει ο Γιώργος για το στρατό, θα μπούμε στο studio, για να γράψουμε ένα Ε.Ρ. ή L.P.
- Υπάρχουν καινούργια τραγούδια;
Σ.: Ναι υπάρχουν πολλά καινούργια τραγούδια που τα παίζουμε και στα live και υπάρχουν ένα σωρό ημιτελή.
Χ.Ζ.: Επίσης στα σχέδια μας είναι να κάνουμε και ένα πολύ καλό δικό μας live που θα το κάνουμε μόνοι μας και σε χώρο που εμείς θα θέλουμε.
Γ.: θα είναι δώρο από όλους για όλους, από ‘μας προς εμάς.
-Εύχομαι καλή επιτυχία.